諦めないで行こう

最近、チベットで自分に火をつけ自分を燃やしている人々が増えていると聞きました。チベットの独立のために自分を燃やしているらしいです。これを聞いて私はその人たちが未来から逃げているようにさえ感じてしまいます。もし何かを成し遂げたいなら、逃げずに変わりに、たとえ小さな可能性がある限りそれに向かって頑張るべきだと思います。独立のために自殺してしまうのは諦めていることになると思います。諦める変わりに何か一つでも解決策を考え、実行するべきだと思います。その例の一つとして、昔、ﾓﾝｺﾞﾙで1921年に革命を行ったｽﾌﾊﾞｰﾀﾙ､ﾁｲﾊﾞﾙｻﾝなどの人々が「私たちは中国の奴隷ではない、独立がほしい」と言って自分を燃やしていたのですか。彼らは諦めず自由を求め戦い続けた結果、今のモンゴルというすばらしい国がアジア大陸に自由を得て存在しています。このようにどんなことにも解決する方法があるのです。

チベットのように自分を燃やしては自分の意見を伝えることができません。特に、上に立つ人がこのようなことをすると、運動をしている若者たちの希望を絶たせることにもつながりかねません。それよりもダライ・ラマのように世界中の人々にチベットのことについて状況を知らせ、自分にできることをしていったほうがいいと思います。ダライ・ラマのおかげでモンゴルにいる普通の大学生である私もチベットのことについて、生の情報を得ることができるのです。

さて、最近ｳﾗﾝﾊﾞｰﾄﾙにはいい変化が起きています。以前、私はウランバートルの渋滞と煙に関して解決策を出すのは難しいと思って諦めていました。しかし、今の政府と市役所がこの問題に関して様々な解決方法を打ち出し始めています。来年からゲル地区をアパート地区にする計画があります。最近ｳﾗﾝﾊﾞｰﾄﾙの町では渋滞が以前より解消されたと感じ、そのことから私は自分の考えの狭さに気づくことができました。これからもｳﾗﾝﾊﾞｰﾄﾙはますますすごくいい所になっていくと思います。

最後に、現在、若者である私たちはチベットの人のように諦めず、私のように狭く考えず、たとえ、困難な問題があってもいろいろな解決方法を考え、諦めないでいきましょう。どんなことにも解決する方法があるのですから頑張ればきっと成功することでしょう。

Өрөвдөлтэй Түвд улс

Энэ Түвдүүд үнэхээр өрөвдөлтэй улс юм. Хятадаас хараат биш, тусгаар улс болохын төлөө уг нь тэмцээд л байгаа юм. Даанч энэ тэмцэж байгаа хэлбэр нь үнэхээр тэнэг хэлбэр. Өөрийгөө шатааж зулын гол болгоно гэдэг бол аль ч улсын тэмцэлд байгаагүй байх. Саяхан 19 -хөн настай залуу өөрийгөө зулын гол болгожээ. Хайран сайхан залуу, хайран амь. 

Хятадын хамгийн амжилттай гадаадад хийсэн дайн нь 1951 оны Түвдийг эзэлж авах дайн байсан гэдэг. Үүнээс хойш Түвдүүд эсэргүүцэж байсан ч Түвдүүдийн бослого нам дарагдсаар л байсан. Бүр хэд хэдэн мянган Түвд хүмүүс ор сураггүй болсон гэсэн мэдээллүүд ч байдаг. Шоронд хорихыг нь хориод, цаазлахыг нь цаазалсан биз ээ. 620 -иод оноос 840 он хүртэл Түвдийн эзэнт улсыг байгуулж хүчирхэг явсан ард түмэн яагаад ийм байдалд хүрэв ээ. Шалтгаан нь мэдээж хэт их шашинд автсан явдал. Түвдийн ард түмэн шашнаасаа болж үнэхээр хүлцэнгүй, ноомой ард түмэн болсон. Эх орныхоо төлөө тэмцсэнээс шууд л өөрийгөө шатаагаад нүд аньчихсан нь дээр гэж үздэг бололтой. Өдөр ирэх тусам өөрийгөө шатаагаад байна гэдэг нь Түвдийхээ төлөө цохилох нэгэн зүрхээ л үгүй хийж байна гэсэн үг бус уу. Үүнийгээ бас ариун үхэл гээд нэрлэчихдэг шиг байгаа юм. Ирээдүйгээсээ зугтаж байгаа өөдгүй, хувиа хичээсэн бодол гэж энэ байх. Бүр Хятадын эсрэг тэмцдэг хүн нь бас өөрийгөө шатаачихсан гэсэн мэдээ хүртэл гарч байсан. Хүмүүсээ нэгтгэж, уриалан дуудаж байх ёстой хүн нь буугаад өгчихөөр энэ улс яаж тусгаар тогтнохов дээ. 

Бидний өвөг дээдэс хэзээ ч ингэж бууж өгч өөрийнхээ амийг хороож байгаагүй. Д.Сүхбаатар, Х.Чойбалсан нар бид Хятадын дарлалаас гармаар байна гээд өөрийгөө шатаачихсан бол юу болох байсан бэ. Тэгсэн бол бид одоо яг Хятадын нэгэн муж байгаа гэдэгт эргэлзэхгүй байна. Эдгээр хүмүүс харин хэрэгтэй үед нь амиа золих сэтгэлтэй байсан юм. Байлдаж байгаад, тэмцэж байгаад үхэх байсан.

Үүнээс үзвэл нэгдүгээрт бид хэзээ ч бууж өгөх ёсгүй. Ямарваа нэгэн зүйлийг эхэлсэн л бол эцсийг нь хүртэл явах хэрэгтэй. Муу дүн авчихлаа гээд 9 давхараас нисээд үхчихвэл хэн ч тэнэг гэж хэлнэ. Харин муу дүн авсан бол хичээж байгаад сайн дүн авах хэрэгтэй. Юунд ч бууж өгөхгүй явбал амжилтанд заавал хүрнэ гэдэгт итгэлтэй байна. Хоёрдугаарт хэт итгэл үнэмшил гэдэг нь хүнийг номхон ноомой, ертөнцийг олон талаас харж чадахгүй байдалд хүргэнэ. Тийм учраас нэгэн зүйлд хэт үнэмшилгүйгээр олон зүйлийг сонирхдог байж олон талаас нь дүгнэж, бусдын бодлыг хүндэтгэж, шинжлэх ухаанч өөрийн гэсэн бодолтой байх нь зөв болов уу.

Түвд шиг битгий л өөрийгөө өрөвдүүлээрэй. Амжилтанд заавал хүрээрэй залуучуудаа.

Манай юм бол Манай л юм

Монголд В.И.Ленины хөшөөг буулгажээ. Үүнд хүмүүс янз янзаар хандаж байна. Зарим нэг хүмүүс манай гадаад нэр хүнд уналаа энэ тэр гэнээ. Улс дотроо байгаа зүгээр л нэг хөшөөг буулгахаар манай гадаад нэр хүнд уначихдаг юм байлгүй. Бидний хөшөөгөө буулгана уу буцаагаад барина уу ер нь хэнд хамаатай юм. Бараг л Хятад, Орос 2 -той зөвшилцөж байж буулгах ёстой байсан юм гэж байна. Манай улс тусгаар улс юм уу автономит улс юм уу ер нь юу юм. Арай ч дээ. Ийм биеэ даасан шийдвэр гаргаж чадахгүй арчаагүй хүмүүс байдаггүй юм болов уу гэсэн чинь байдаг л юм байна. 1945.10.20 -ны бүх нийтийн санал асуулгаар бидний өвөг дээдэс, эмээ өвөө нарын хэн нь ч Хятадын колони гэдгийг хүлээн зөвшөөрөөгүй юм шүү гэдгийг сануулах нь илүүц биз. Санал хураалтын ирц түүхэн дэх хамгийн өндөр хувь буюу 98.4 хувийн ирцтэй байсан гэдэг. Өнөөдрийн манай Монгол улс их гүрнүүдийн аливаа дээрэнгүй бодлогыг хүлээн зөвшөөрөхгүй байх хэрэгтэй. Монголын тал шатахуунаа хямдруулаад өгөөч гэхээр Оросын тал Монголд заавал 100 шатахуун түгээх станц барина, тэгвэл хямдруулж болно гэсэн ийм дээрэнгүй үзлийн эсрэг байх хэрэгтэй. Миний хувьд даяарчлалыг бүрэн дэмждэг ч бас тодорхой хэмжээнд Дангаарчлал байх хэрэгтэй. Улс оронд болж буй үйл явдал манай улсын иргэдэд ашигтай, хүний эрхийг зөрчөөгүй байвал гадны улсуудад ямар ч пад байхгүй. Тэглээ гээд Монголчууд гадны иргэдийг хэзээ ч ад үздэггүй. Маш сайхан жишээ бол Дэлхийн II дайны үед Монголчууд ЗХУ -д тусламжийн ээлжит цуваагаа явуулах гэж байхад нэгэн эмээ "Ялж байгаа Зөвлөлтийн талд хонь, ялагдаж байгаа Гитлерийн Германы талд үхэр өгнөө" гэж хүртэл ярьж байсан байдаг. Арьс өнгөөр ялгаварлах үзэл, бусдаар боолын хөдөлмөр хийлгэх зэрэг нь Монголын түүхэнд хэзээ ч байгаагүй. Энэ бол Монгол хүний онцлог. Монгол соёл. Одоо ч гэсэн бид дэлхийн тавцан дээр нэр хүнд маш сайтай байдаг. Монгол улс маань аливаа зүйлд ажиглагч байр сууринаас эсвэл зуучлагч байр сууринаас хандсаар ирсэн. Өнөөдөр гэхэд л Хойд Солонгос, Япон улсуудын уулзалт манай улсад болж байна гэж байна. Тэд эмзэг асуудлуудаа Монголын талын оролцоотойгоор ярилцаж байна. 

Манай Монгол орон бол тийм том орон бишээ. Бид 2 их хөршийнхөө дунд найрсгаар, учир зүйгээ олоод амьдарч болоод л байна. Цаашдаа ч найрсаг харилцаа маань үргэлжлэнэ гэдэгт ч итгэлтэй байна. Харин зарим нэг зөвхөн манай оронд л хамаатай асуудлуудыг дэвэргэлгүй өөрсдийнхөө шийдвэрээр хийчихэж байя. Бид хэдхэн жилийн дараа хөгжингүй орон болохын цагт буурай хөгжилтэй мөн бидэнд чин сэтгэлээрээ тус болж явсан бусад улс үндэстнүүддээ ямар их туслах болоо. Монгол бол их зөөлөн, их өрөвч, их эрмэлзэл дүүрэн улс юм шүү.

Эцэст нь аливаа нэг хүн та хаанахын хүн бэ гэж асуувал эргэлзээ тээнэгэлзээ байхгүйгээр "Би Монгол хүн" гэж хэлэхдээ дотроо "Би тусгаар Монгол улсын эрх чөлөөт иргэн, зарим нэг зүйлээ хэнээр ч заалгахгүй хийчих чадвартай ухаалаг хүн" гэж шивнэж байя.

Танил тал

2012.09.26 -ны Б.Алтантуяа багшийн Макро ЭЗ -ийн хичээл

Өнөөдөр манай багшийн хэлсэн үг их таалагдлаа. Монголчууд "Манайхан танил талаа ажилд авдаг" гээд буруу зүйл мэт ярьдаг гэх. Багшийн тайлбарласнаар бол хүн мэдээж сайн мэддэг хүнээ ажилд авахыг хүсдэг. Ямар хүн нь мэдэгдэхгүй хүнийг хүмүүс ажилд авахгүй биз дээ. Урьд нь ажиллаж байсан ажлын газрын тодорхойлолтоо авч ир гэдэг чинь тухайн хүнээ танихын тулд л биз дээ гэж хэлсэн. Энэ нь мэдээж үнэн юм. Би л лав үүнтэй шууд санал нийлсэн. Та ч бас санал нийлэх байх. 

Гэвч бид өрсөлдөх боломжоос хэн нэгэнд нь давуу эрх олгож ажилд оруулах, танил талаа ажилд оруулах гэдэг зүйлийг ялгаж салгаж ойлгох хэрэгтэй. Хүн хүнээ таньж байж л итгэж, ажил хийлгэнэ. Хэзээ ч гудманд яваа нэг нөхрийг авчраад ажилд авна, оруулна гэсэн ойлголт байхгүй. 

Миний сонссоноор өндөр хөгжилтэй гэх Япон оронд хүртэл оюутнуудыг цагийн ажилд авахдаа ажиллаж байгаа хэн нэгэн ажилтнаараа дамжуулж ажилд авдаг гэсэн. Огт мэдэхгүй хүн байсанаас хальт гадарладаг хүн байсан нь хавьгүй дээр юм. Мэдээж хүн иймэрхүү тохиолдолд аль болох итгэлтэй найдвартай хүнээ авчирч танилцуулж ажилд оруулна. 

Ийм учраас найзуудаа, ирээдүйн захирал, хүний нөөцийн менежерүүдээ сайн судалсан, сайн таньж мэддэг хүнээ ажилд аваарай.

Улсын хөгжил юунаас эхлэх вэ?

Улсын хөгжил юунаас эхлэх вэ?

Энэ удаа энэ нэгэн энгийн ойлгомжтой асуултыг өөртөө тавьж үзэхээр шийдлээ. Бүх хүн л хариулдаг. Өөрөөс л гэдэг. Тун энгийн бөгөөд хэнд ч ойлгомжтой хамгийн сайн хариулт. Гэтэл манай улс хөгжиж байна уу? Гадуур гэмт хэрэг багасч байна уу, хагарсан эвдэрсэн зарлалын самбарууд цөөрч байна уу гэвэл мэдээж үгүй. Харин улам л олшроод байх шиг санагдах юм. Өдөр хоногоо яаж өнгөрөөе дөө гэсэн хүмүүс тун ч их байна даа. Цалин нь газарт, юмных нь үнэ тэнгэрт байдаг ийм улсын хүмүүс ухамсрын болоод улсын хөгжилдөө анхаарах цаг бараг үгүй хэдий ч бас бүтэхгүй зүйл биш юм.
Улсын маань хөгжил тэгээд хаана байнаа?
Тун энгийн. Зүгээр л таны эрхэлж буй ажилд байдаг. Та ажлаа л чин үнэнчээр хийж, гэр бүлдээ эцэг шиг эцэг, ээж шиг ээж, үр шиг нь үр байхаас л шалтгаална. Нэг үгээр хэлэхэд нөгөө л танд байна гэдэг шиг. Япон оронд очоод би бөгтийсөн нуруутай эмээ, өвөө нарыг хараад өөрийн эрхгүй бахархсан. Ямар сайхан хөгжил, ямар сайхан улс, нийгмийг бүтээж чадаа вэ тэдгээр хөгшчүүд. Үнэхээр зовлон үзсэн хүмүүс шүү дээ. Эрхэлсэн ажилдаа үнэн сэтгэлээсээ хандаж байдаг эдгээр хүмүүс "Би энэ энэ улсын хөгжлийн түлхүүр" гэдэг зүйлийг үнэхээр яс махандаа шингэтэл ойлгосон юм байна лээ. Улсынхаа хөгжлийг нуруун дээрээ үүрч явна гэдэг үгийг Монголчууд зүгээр ч нэг зохиогоогүй гэсэн сэтгэгдэл яахын аргагүй төрж байлаа.
Манай Монголын эмээ, өвөө нар ч мөн ялгаагүй үнэхээр хатуу бэрх цагийг туулж үр хүүхдүүд бидэндээ энэ сайхан Монгол орныг үлдээжээ. Нуруун дээрээ бөгтийтлөө үүрээд ирсэн энэ сайхан улсыг одоо бидний үеийн залуучууд үүрэх цаг нь иржээ. Эрхэлсэн зүйлдээ л үнэнч, гэхдээ бас тал талын авъаястай, соёлч боловсон сайхан хүмүүсийг, сайхан нийгмийг бүгдээрээ энэ үедээ л бүтээцгээе л дээ. Оюутан залуу хүн та сурч боловсрохдоо л бүх анхаарлаа хандуулж, замын цагдаа та зөвхөн хамгийн сайнаар хөдөлгөөнөө зохицуулж, жижүүр хүн та хамгийн эелдэгээр мэндэлж байхад л Монгол улс маань тэр хөгжил гэж яриад байгаа зүйлд дорхноо л хүрнэ шүү дээ. 

Арчаагүй амьтад

Монголын залуус арчаагүй болохоор хүүхнүүд нь гадаад хүнтэй суудаг гэнээ, арчаагүй амьтад. Өөрсдөө хараал урсгадаг, болох болохгүй үгээр нэгнээ доромжилдог, эрчүүдээсээ хамаагүй их архи хэрэглэдэг ийм адгийн амьтад ингэж хэлэхээр бухимдах шиг болох юм. Ямар ч боловсролгүй мөртөө мөнгөтэй залуучуудын халаасыг л сэгсрэхээ боддог иймэрхүү амьтдад гадныхан нь юун ч амархан хууртдаг юм. Мэдээж хэрэг хайр сэтгэлээрээ нийлсэн хүмүүс байж л байгаа. Тэднийг үгүйсгэж болохгүй. Харин өөрсдийнхөө толгой дээрх бухалыг хараагүй байж бусдын толгой дээрх өвсийг харж явдаг жинхэнэ арчаагүй хүмүүс эртхэн тэр хятад, солонгосчуудтайгаа суугаад арилж үзээсэй. Арчаатай залуус эдгээр өөдгүй амьтдыг тоохгүй байгаа учраас л ингэж хэлдэг байх. Яаж ч тоохов дээ..
Ухаалаг хүүхнүүд хэзээ ч ийм сонин юм ярьж явахгүй нь мэдээж. Харин хайр сэтгэл л бүхнийг чиглүүлнэ.

Т.Цэлмэг

Шашны талаарх миний бодол

Орчин үед дэлхий нийтээр хүлээн зөвшөөрөгдсөн 3 шашин байдаг. Буддын шашин, Христийн шашин, Исламын шашин. 3 уулаа гэгээрсэн хүнээс гаралтай. Ямар ч байсан орчлонгийн юмс үзэгдлийн цаад учир шалтгааныг олсон хүмүүс гэгддэг. Гэтэл энэ 3 гэгээнтэн биднийг бусдыгаа хүндэтгэлгүйгээр хоорондоо байлдаад бай гээгүй л болов уу. Ялангуяа Христ, Ислам дэлхийд болж л өгвөл цор ганц шашин байдаг хэмээн итгүүлэхийг боддог. Харин Буддын шашин нь болохоор Түвдийг тусгаар тогтнуулахын төлөө бий болчихсон юм шиг. Сиддхарта 2500 жилийн дараах Түвдийг зөгнөөгүй л баймаар. Энэ хүн зөвхөн 6 жил даяанчилсны эцэст өөрийн "Хутагтын дөрвөн үнэн" хэмээх сургаалийг бий болгосон. Хүн төрөхөөс авахуулаад зовлонг эдэлнэ, түүнийгээ үргэлж өөрөө бий болгож байдаг, түүнийгээ гэтлэх нь үнэн бас зовлонгүй хэрхэн амьдрах вэ хэмээх найман зөв замыг заасан байдаг.

Siddharta Gautama

Гэтэл энэ нь яваандаа хөгжсөөр, хөгжсөөр ч гэж дээ улам утгаа алдсаар байгаад одооны энэ ном уншуулахаар л зам мөр нь засагдчихдаг гэсэн ид шид гэмээр шашин болж хувирсан. Үйлийн үр гэдэг нэг зүйл байдаг. Гэтэл заримдаа урд насны чинь үйлийн үр гэдэг. Үйлийн үр гэж байлгах гээд байдаг юм бол миний бодлоор энэ насны л үйлийн үр надад хамаатай баймаар. Урд насаа мэдэхгүй би яахаараа танихгүй хүний тэр тусмаа надад огт хамааралгүй хүний үйлийн үрийг үүрэх ёстой байдаг билээ. Сайн хүн нь дахин төрлийг олж муу нь муур нохой болдог гэдэг. Тэгэхээр би урд насандаа сайн хүн байсан байгаа юм. Сайн хүн байсан би яагаад диваажин руу яваагүй юм бол?

Христийн шашны хувьд бол ертөнц дээрх цор ганц бурхан. Тэгээд л гүйцээ. Ертөнцийн эзэн хүн төрөлхтнийг бүтээхийн тулд Адам, Ева хоёрыг бүтээсэн бөгөөд дэлхий ертөнцийг 6 хоногийн дотор бүтээчихсэн ид шидтэн. Шороог зүгээр л тушаагаад Адам болгочихсон, харин Еваг Адамын хавиргыг хугалж аваад бүтээсэн байх жишээтэй. Бас нэг ид шидтэн дээр нь хүн тамлагч. Тэгээд Адам, Ева 2 баахан эрэгтэй эмэгтэй хүүхдүүд төрүүлсэн юм байлгүй. Тэд нар хоорондоо гэрлээд бөөн цус ойртсон мэдрэл муутууд амьдарч байсан байх.

Jesus Christ

Ид шид нь үүгээр дуусаагүй ээ. Цовдлуулж үхчихээд буцаж ирсэн байгаа юм. Нэг пасторын номон дээр хүн үхэхээрээ Ертөнцийн эзний дэргэд очдог гэсэн байдаг. Аз жаргал гэдэг нь тэр цор ганц бурханд нь л байдаг. Тэгээд биднийг дэлхий рүү бараг зовоох гэж явуулдаг юм шиг байгаа юм. Ертөнцийн эзний хажууд очсон цагтаа л амар амгалан амьдрах гэнэ лээ. Зүгээр л нэг хүний итгэл үнэмшлээр тоглосон бизнес. Бүр дээр үеэс л ийм байсан. Дундад зууны үед хөөрхөн хүүхэн гэхээр чөтгөр шулам байсан юм байх. Тэднийг шатааж алж хяддаг байсан ийм хэрцгий сургаальтай байсан байгаа юм. Яг үнэндээ хэдэн завхай лам нар нь л сайхан хүүхнүүдийг өөрсдийнх нь болохгүй болохоор алдаг байсан байлгүй. Шашнаа иймэрхүү зүйлд л ашигладаг. Одоо үүнийгээ юу гэж тайлбарладаг юм бол. Бодвол алдаа л байсан байх л даа. Сургаалийн хувьд бол бүх шашны л адилаар хүнийг сайн сайхан, зөв бодолтой, үнэн шударга байхыг сургасан байдаг. Ертөнцийн эзнийг дагасан хэн ч болов зовлон шаналлыг амсахгүй. Хамгийн сонирхолтой нь хамгийн хэрцгий бэлгэ тэмдэгтэй. Цовдлуулсан хүн болох Есүс Христэд бүгд залбирдаг.

Mohammed

Дараагийн шашин бол нөгөөх айхтар Исламын шашин. "Аль-Ислам" хэмээх нэр нь Араб хэлээр туйлын үнэн юмуу албадлаггүйгээр дагах гэсэн 2 утгыг илэрхийлдэг. Монголчууд Лалын шашин гэдэг. Энэ нь Түвдээр "Лало" хэмээх үг буюу буруу номтны шашин гэсэн үг. Үндэслэгч нь Мухаммед хэмээх залуу бөгөөд гол судар нь Коран. Бас л Ертөнцийн эзэнтэй адил цор ганц бурхан гэж байдаг. Тэр нь Аллах. Уг нь зөнч Мухаммед нь бас л жирийн хүн. Тэр жирийн нэг худалдаачин гаралтай байсан. Тухайн үед нүүдэлчид хэтэрхий баян ба суурин хүмүүс нийгмийн дорд хүмүүс байсан учир шинэ шашин, итгэл үнэмшил хэрэгтэй байжээ. Энэ нь Исламын шашин үүсэх нөхцөл болж. Зөнч Мухаммед нь Аллахын дамжуулагч байсан. Аллах тэнгэр нь түүнд хэлж өгөн Коран судрыг бичүүлсэн. Хамгийн сонирхолтой нь Христ ч мөн адил Исламын шашинд Аллах тэнгэрийн зөнч гэж тооцогддог. Исламын шашинтнууд буруу номтныг үгүй хийхийн тулд амиа золиослоод Аллах дээрээ очиход 25 /тоо нь буруу ч байж магад/ онгон эхнэр түүнд өгч сайхан амьдруулдаг гэдэгтээ итгэдэг гэсэн. Энэ чинь одоо эрүүл ухаанаар бодоод үзэхэд солиорол биз дээ. Үнэн байлаа гэхэд 1 хүнд нь 25 ноогдохоор тийм олон онгон охин хаана үхчихээд Аллах тэнгэрт нь оччихсон байдаг билээ.

Хүмүүс бид бүр эрт дээр үеэс л шашны мөргөлдөөнтэй байсаар ирсэн. Дундад зууны үед загалмайтны аян дайн гэгч бараг 160 орчим жил үргэлжилсэн 7 томоохон дайн болсон. Гол зорилго нь Христийн шашинт Европчууд Мусульман шашинтнуудаас ариун дагшин газар гэж үздэг Иерусалимыг эзлэх байсан. Нэг муу Францын Клармонт сүмийн пап II Урбанаас болсон хэрэг. Тэр л хүмүүсийг дайнд уриалж байсан. Тэрийг нь дэмжиж л байдаг ёстой нэг усан толгойтнуудын үе байжээ. Ер нь байлдах бие биеээ алахыг сургаж байгаа бол ямар юмных нь шашин гэх вэ дээ. Бусдыг буруу зүйлд өдөөн турхирагч, итгэл үнэмшлээр тоглогч луйврын арга л гэвэл таарна. Одооны бидний байгаа байдал аль тэр дундад зууны харанхуй бүдүүлэг үеэс огт ялгаа алга. Хоорондоо дайсагналцдаг, байлддаг, бие биеээ дэлбэлдэг энэ завхарсан байдал хэзээ дуусах юм бэ? Хэзээ хүмүүс яг энэ үед шашны тал дээр бид хэтэрхий туйлширч байдаг байжээ гээд яриад сууж байх юм бол доо.

Саяхан Далай ламын хойд дүр Монголоос тодорлоо. Нас бараагүй байхдаа яагаад тодруулав гэхэд тэрээр би амьддаа тодруулахгүй бол Хятадууд XV далай ламыг өөрсдөө томилчихож магадгүй хэмээсэн байна. Манай Монголын нэгэн жаахан хүү Түвдийн хувь заяаны эзэн болчихов. Ингээд шашин нь хүртэл улстөржөөд ирлээ. Одоо бид Хятадаас Түвдийг хаацайлах ажилтай болно. Яагаад гэвэл XV далай лам маань Монгол хүн юм чинь.

Бид XXI зуунд амьдарч байна. Тийм учраас одоо шашнууд бие биедээ хүлээцтэй, сургаалиараа дамжуулж бие биенээ хүндэтгэх, бусдын үзэл бодолд өөрийн үзэл бодлоо тулгаж болдоггүйтэй адил өөрийн шашнаа тулгахгүй байх зэргийг сургаж зааж өгөх цаг нь болсон л баймаар. Сая сая хүний үнэт зүйл болсон зүйлийг нөгөөх нь үгүйсгэж, бүр байх ёсгүй зүйл гэж бодох нь огт утгагүй хэрэг. Би ч ялгаагүй шашныг тодорхой хэмжээгээр хүндэтгэдэг. Эцсийн эцэст хамгийн эцсийн зорилго нь хүний л сайн сайхны төлөө байдаг шүү дээ.

Дэлхийн улс орнуудаа Чингис хааны жишгээр яваачээ...

 Т.Цэлмэг