Саяхан туулсан уй гашууг мартчихаагүй баймаар

Ойрын хэдэн хоногт энэ хэвлэл мэдээллээр олигтой юм гарахаа ч байлаа. 5 дахь өдөр ажлаа тараад орой гэртээ орж ирээд интернэт оров. Бурхан минь би юу харав? Өөрийгөө шатааж байгаа Монгол хүн. Монгол хүн өөрийгөө шатаадаг л юм байна. Микрофоноо яаран шүүрч буй сэтгүүлчид, "Та дотуураа нойтон хувцастай байсан уу", "Уучихсан юм уу" гэсэн бүр нэг хөгийн дүр зураг, асуултууд.

Алалцана, сонгуулийн дараа иргэний дайн гарна, муусайн луйварчид, Элбэгдоржийг дүүжил гэчихсэн ам булаалдан ярьж байгаа аймар хүмүүс. Алалцах, цус урсахыг хүсээд байдаг ямар аймар хүмүүсээр дүүрчихвээ. Хэзээнээс, яагаад ийм зэрлэг болцгоочихов? Каддафиг ард иргэд нь чулуугаар цохиж алж байсан бичлэг интернэтээр тарж байхад ямар муухай харагдаж байлаа. 7 сарын 1 -нд монголчууд нэг нэгнээ алж байхад ямар их уй гашуу бүрхэж байв. Дөнгөж саяхан туулаад гарсан их уй гашууг давтана гээд бодож явж яавч болохгүй. Алалцаж, цус урсаж байхад асуудал шийдэгддэг гэдэг юу л бол? Манай нийгэм нүдэн дээр минь их хүйтэн, их зэрлэг талруугаа яваад байна. Өтгөсүүд нь хүртэл ална хядна гэж ярьж байхад 16 -тай хүүхдүүд Элбэгдоржийг дүүжлэнэ гэж ярихаас яах вэ? 

Яахав өнөөдөр нийгмийн байдал хүнд байна. Энэ чинь ганцхан төр засгийн буруу үйл ажиллагааны үр дүн ч биш. Дэлхий дээр үнэ нь унасан байгаа түүхий эдийн үнийг яаж ч чадахгүй шүү дээ. Төр засгийн буруу үйл ажиллагаа юм бол мунхаг иргэд чи болон би л буруутай. Өмнөх, өмнөх 76 -г өөрсдөө сонголцоогүй юм шиг аймар юм ярьж суухаа больё. Одоо хүндэрч байгаа эдийн засаг ирээдүйд үсрэн цойлох үзүүлэлтийн эхлэл шүү. Бид маш их зүйл суралцаж байна. Авсан зээлүүдээрээ хийсэн бүтээн байгуулалтууд бидний амьдралд шууд л өгөөжөө өгч байна. Тэр их тавиад байгаа өрөөр чинь хувийн хэвшлүүд эхнээсээ томоохон үйлдвэрүүд ашиглалтанд оруулаад явж байна. Болж бүтэж байгаа зүйлс олон байна шүү. Эерэг мэссэжүүд манай нийгэмд дутагдаад байна, эерэг сэтгэлгээтэй залуус ховордоод байна. Ирээдүйдээ итгэлгүй болоод байна. Ирээдүйдээ итгэлтэй, сайхан амьдрах мөрөөдөлтэй, түүнийхээ төлөө бид зогсолтгүй суралцаж, хийж бүтээсэн цагт нөгөө сайхан ирээдүй, сайхан бүхэнд хүрч чадна. Үүнийг би хэлдэг юм биш. Жэк Ма, Х.Баттулга гээд л та нарын жишээ авдаг өөрсдөө туулаад гарсан олон хүмүүс хэлдэг юм даа. Бие биедээ эерэг энерги өгөхөд чи яаж чадахаар байна түүнийгээ л хийе. Нэг өдрийн ядаргааг тайлтал инээмсэглэдэг хүмүүс байдаг. Нэг цагийн бухимдлыг мартуулж чаддаг үйлдэл байдаг. Тийм л үйлдлүүд уншиж байгаа чамаас болон бичиж байгаа надаас дутсанаас болж нийгэм маань хүйтэн цэвдэг болох нь. Эцсийн эцэст Монгол минь Сири шиг болчихсон байвал чи бид 2 л өөрсдийнхөө үргэлжлэлд өртэй хоцроно. Эцэст нь Кока-Кола ны мундаг агуулгатай сурталчилгааг үзэхийг санал болгосноор энэ бичлэгээ дуусгая. Энд дарж үзээрэй.

Хоцордогшд, УГААСАА

Улс төрч хүнд хамгийн түрүүнд байх ёстой зүйл юу вэ гэж надаас асуувал би юу гэж хариулах вэ? Хамгийн түрүүнд хариуцлага, ёс зүй гэж хоёрхон л юм орж ирээд байгаа юм даа. 

Саяхан ETV телевиз тун чухал сэдвийг хөндсөн. Манай улсын хууль тогтоох дээд байгууллагын ирц, хоцролтын бодит байдлыг сурвалжлан хүргэв. Харамсалтай нь манай цаг ашиглалт, хариуцлага хүлээх ухамсар новийн нооль юмаа. Хоцорсон шалтгаанаа тайлбарлаад ирж байгаа гишүүд байнаа, тэд яахав үнэхээр ажилтай байсан юм шиг байгаа юм. Харин тэр Дэмбэрэл яаж байнаа. Даварна даварна гэхэд арай л дэндүү гэдэг үг багадмаар санагдаад байгаа юм. "Чуулган эхлээгүй байна, би хоцордогшд, угаасаа" энэ УИХ -ын гишүүнээс гарах үг мөн үү? Миний эрх ашгийн төлөө ажиллах гэж надаар сонгуулсан хүний хайхрамжгүй хэлээд орхичих, ардаас нь шоу хийх үйлдэл мөн үү? 

Тэр муухай угаасаа гэдэг үгэнд нь зэвүү хүрч дуусаагүй байж байхад тоглоом тохуу хийчихсэн чуулганы танхимд ганцаараа эрт ирээд "Би одоо хоцрохоо больсон" гэж олон нийтийн сүлжээгээр зураг тавьж шоудаж байх. Сүүлд зочид угаасаа хоцордог гээд гэртээ сууж байгаа зургаа олон нийтийн сүлжээ сайтд байршуулсан байна лээ.

Боль доо, би энэ хүнийг сонгосон шигээ ийм үйлдэл гаргаж, бас болоогүй тохуурхаж байгаагийнх нь төлөө ажлаас нь халмаар байна, огцруулмаар байна. Хариуцлага тооцох механизмыг оруулж өгөөчээ, та нараас гуйя л даа.

Би мэддэгээрээ Японоос жишээ татья. Хариуцлага гэдэг зүйлийг нэгдүгээр эрэмбэнд тавьдаг тэд яах байсан бэ? Ажлаа сайн дураараа өгнө, тэр бол тодорхой. Хоцорсныг нь нүдээ аниад өнгөрөөлөө гэж бодоход, хэлж байгаа үг түүний дараачийн үйлдлүүдээсээ бөхөлзөн бөхөлзөн уучлалт гуйж, уйлахаас наагуур юм болно доо. Саналаараа л огцорчихдог юм, Япончууд. 

Манай энэ гажуудал хэзээ арилах юм бэ?

Хамгийн гол нь Дэмбэрэл мэтийн нөхдүүдийг дараа үе нь хараад байж байдаг гэдгийг мэддэг л баймаар юм даа. Олон нийтийн сүлжээгээр өсвөр насныхан шиг дэмийрч байгаа төрийн түшээд та нар өсвөр залуу үеийнхэндээ буруу үлгэр үзүүлэхээ зогсоож үзээрэй. Саваагүйтэх нууцхан хүсэл хэнд ч байлгүй яахав, гэхдээ илэрхий өөрийн хариуцлагагүй байсан зүйлээрээ шоудаж яахав. 

Зам хэрэгтэй - Хурдны зам илүү хэрэгтэй

Надад нэг шийдэл байнаа. Улаанбаатар хотын замын түгжрэлийн асуудлыг шийдэх ямар нэгэн гарц хайж, бүтээн байгуулалт хиймээр байна. Өнөөдөр Улаанбаатарт зай талбай багатай, замыг өргөн болгох ямар ч боломжгүй гэж боддог олон хүн байж болох л юм. Одоо байгаадаа огтхон ч хүрэхгүйгээр зам, талбай байгуулах нөөц бололцоо бидэнд хангалттай байгаа юм. Энэ нь ямар шийдэл вэ гэхээр Улаанбаатар хотын дээгүүр зам барих явдал.
Япон улсад суралцаж байсны хувьд зай талбай багатай газар замын түгжрэлгүй байх гол асуудал нь хотын доторх хурдны зам нь дээгүүр нь явсан байдгийг маш сайн анзаарсан. Япончууд хурдны зам руу гарах, буух гэж ярьцгаадаг.
Манай Улаанбаатар харьцангуй жижигхэн хот. Бүр хамаагүй жаахан хот. Баруунаасаа зүүн тийшээ сунасан бүтэцтэй гол замтай. Нэг түвшинд огтлолцдог учраас замын түгжрэл үүсэх хамгийн сайн бүтэцтэй.
Токио хот доторх хурдны замууд нэг бол дээгүүр, эсвэл газар доогуур байдаг. Дээгүүр явж байгаа замууд 12 давхар байшингуудын дээгүүр ч баригдсан байдаг. Манайд төв зам дээгүүрээ баруунаас зүүн тийшээ барихад замд нь тааралдах саад ерөнхийдөө байхгүй дээ. Байсан ч дээгүүр нь хажуугаар нь өнгөрөөчихөж болно. Япончуудын барьж өгсөн нарны гүүр байна. Маш энгийн хийцтэй. Үүнийг л уртхан барьчихад манайд түгжрэлийн асуудал нэг их хөндөгдөхгүй юм шиг санагддаг. Багануудыг нь бариад төмрүүдийг нь холбочихвол бат бөхөөс гадна хугацаа хэмнэсэн чанартай замтай болох гээд байгаа юм. Нарны гүүр нь 262 метр, туслах замтайгаа нийлээд 1700 метр юм байна. 49.6 тэрбум төгрөгийн өртөг бүхий ийм гүүрийг 17 км ийг барилаа гэхэд ойролцоогоор 496 тэрбум төгрөг болох юм байна.
Хурдны зам хэрвээ барьчихвал түүнийг дагасан маш олон ажлын байр бий болно. Арчлалт, засвар, үйлчилгээ гэх мэтээр хөвөрч өгнө. Улсынхаа төсөвт 100 -н тэрбумаар нь 5 удаа төсөвлөхөд 5 жилийн дотор баригдчихна. Мэдээж барих хугацаандаа тааруулаад хэд хуваагаад төсөвлөчинхнө, эсвэл аль нэг гадаадын хөрөнгө оруулалт эсвэл зээлээр санхүүжүүлж болох юм. Зайсангаас Шарга Морьт хүртэл ч хурдны зам хэрэгтэй. Гэхдээ дандаа дээгүүр явдаг зам. Хэний ч өмчинд халдахааргүйгээр зохион байгуулж болно. Судалгааг нь л сайн хийчихвэл энэ бол маш боломжтой зүйл. Дараагийн ээлжинд Гурвалжингийн гүүрнээс Баянхошуу, Дүнжингараваас Дарь эх гэх мэтээр явчихвал бидний яриад байдаг хот тэлэлтийн асуудал өөрөө аяндаа шийдэгдчихнэ.
Алтанбулаг - Улаанбаатар - Замын Үүд чиглэлийн 1000 км хурдны замын төсөл гэх таатай мэдээ өнгөрсөн оноос чих дэлсээд байгаа билээ. 2 урсгалтай 4 эгнээ уг замыг 3.5 тэрбум ам. долларын өртөгөөр барих аж. Концессын гэрээгээр хэрэгжүүлэх энэ төсөл нь 30 жилийн дараагаар улсын мэдэлд үнэ төлбөргүй шилжих юм. Манай хойд хөрш АНУ болон ЕХ -ны улсуудтай харилцаа муудаж, улмаар БНХАУ -тай эдийн засгийн харилцаагаа илт идэвхжүүлж буй энэ үед манай зам яг цагаа олсон бүтээн байгуулалт байх болов уу. Урд, хойд хөршийн худалдааны эргэлт илт ихэснэ гэдэгт би хувьдаа маш итгэлтэй байна. Казакстанчууд тэнэг биш учраас томоохон амбицтай бодлого хэрэгжүүлж эхлэх нь гарцаагүй. Тэд ч мөн ОХУ, БНХАУ -г холбож чадна. Гэхдээ манай газар нутгаар дамжуулаад хоорондоо худалдаа хийх нь хамаагүй ашигтай гэж эдийн засагчид үздэг юм билээ. Тиймээс манайх өөрийн боломжоо гүйцэт ашиглах нь л чухал. Оросуудтайгаа, Хятадуудтайгаа дахиад ярилц Ерөнхийлөгчөө, дахиад очиж уулз. Энэ мэтчилэн манай улсад томоохон бүтээн байгуулалтууд хийгдээд эхэлвэл хэдхэн жилийн өмнөх эдийн засгийн өсөлтөндөө буцаад хүрч чадах нь гарцаагүй.

МУ -ын Ерөнхийлөгч Т.Цэлмэгийн мэдэгдэлээс

Юуны өмнө намайг сонгосон нийт ард түмэн биш нэг хэсэгт нь баярлалаа. Улс төр хэмээх их айлд төрснөөсөө хойш чанагдсаар нэг мэдэхнээ 25 жилийн нүүрийг үзсэн байна. Энэ хугацаанд Монгол улс маань багагүй саад бэрхшээлийг туулсан хэдий ч амжилт ололтоор дүүрэн он жилүүдийг үдсэнийг зориуд тэмдэглэхийг хүсч байна. Өнгөрсөн хугацаанд манай улс дэлхийн хамгийн үсрэнгүй хөгжилтэй орны тоонд зүй ёсоор багтсаар ирлээ. Австралид үер болж уурхайнууд нь усанд автсан хойгуур манай улсын нүүрс маш ихээр зарагдсан бөгөөд дэлхийн зах зээл дээрх зэсийн үнэ ч бидэнд маш их боломжийг бий болгосон юм.

Ойрын хэдэн жил хийсэн хамгийн том алдаа гэвэл хэтэрхий их бэлэн мөнгө тараажээ манайхан. Чалко-д өр тавин байж иргэддээ бэлэн мөнгө тараадаг мөн гайхалтай өгөөмөр төртэй улс юм манайх. Энэхүү популист үйл ажиллагааг анхнаас нь дэмжээгүй бөгөөд ирээдүйдээ ч дэмжихгүй. Энэ өдрөөс хойш бэлэн мөнгө тараах гэсэн ямарваа нэгэн үйлдэл болгоныг эрүү үүсгэн шалгах ба хуулийн дагуу хариуцлага хүлээлгэхээ хатуухан мэдэгдье.

Ерөнхийлөгчийн ажлыг хүлээж авч байгаа энэ билэгт сайн өдрөөс эхлээд миний бие хувьдаа маш чухал гэж боддог зүйлсээ ажил хэрэг болгоно гэдгээ ард иргэд та бүхэндээ амалчихъя.

Манай улсын иргэдийн орлого үнэхээр бага байна. Дэндүү гэхэд дэндүү чамлалттай. Боломж л гарвал иргэдийнхээ цалинг нэмнэ. Цалин нэмэгдсэнээр хэрэглээ нэмэгдэнэ, хэрэглээ нэмэгдсэнээр үйлдвэрлэл нэмэгдэнэ. Цалин нэмэх болгондоо үйлдвэрлэлийг дэмжинэ. Үйлдвэрлэлийг дэмжихдээ мэдээж би жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжихгүй. Жижиг дунд үйлдвэрлэгч нар минь битгий гомдоорой гэхдээ санхүүжилт хэрэгтэй бол өөрсдөө банкны зээлд хамрагдах эсвэл гадаадын хөрөнгө оруулагч нарыг татахыг миний бие та бүхэнд уриалж байна.

Хүнд үйлдвэрлэл манайд өргөжих хэрэгтэй байна. Боловсруулах үйлдвэрүүд манайд асар их хэрэгтэй байна. Түүнийг бий болгох хөрөнгө ч хэрэгтэй байна. Мөрийн хөтөлбөртөө тусгасанчлан аймаг болгоны төвд хүнд үйлдвэр дор хаяж нэгийг байгуулах зорилтоо өнөөдрөөс ажил хэрэг болгож байна. Жишээлбэл Сэлэнгэ аймагт шүдэнзний үйлдвэр, түүнийг дагасан тэсэрч дэлбэрэх бодисын үйлдвэрлэл, Дорнод аймагт нефть боловсруулах үйлдвэр, Төв аймагт шил, тольны үйлдвэр гэхчлэн үйлдвэрүүд маань шил шилээ даран төслийн ажлуудаа эхлүүлээд байна. Солонгос Хьюндай -аа хөгжүүлснээр улс нь өдий болсон гэдгийг манайхан бүгд мэднэ. Монополь эрхтэй дор хаяж нэг нэг үйлдвэрийг төрөөс дэмжин байгуулж байгаа нь бидэнд тун удахгүй үр өгөөжөө өгч эхлэх юм.

Дээрх төслүүдийг хэрэгжүүлэхэд боловсон хүчний асуудал эн тэргүүнд тавигдаж байна. Бид дотоодоосоо аль болох боловсон хүчнээ бэлтгэж байгаа ч хүрэлцэхгүй байгаа салбарт гадаадын мэргэжилтнүүдийг урьж авчран ажиллуулж байна. Ажил үнэхээр урагштай, урамтай эхэлж байгаа нь та бүхэнд анзаарагдаж байгаа байх. Юм үйлдвэрлэ, гадагшаа зар, мөнгөтэй бол гэсэн дүрмээр явцгаана.

Мөн өнөөдрөөс эхлэн бид бүхний олон жил хүсэн хүлээсэн хариуцлагын тухай шинэ хууль хэрэгжинэ. Зам тавиад 3 жилийн дотор эвдэрсэн байвал хариуцлагад татна. Дахиад шинээр зам тавиулах эсвэл санхүүжилтээ эргэн төлүүлнэ. Үүнийг би шударга ёс гэж нэрлэж байгаа. Санхүүжилтээ хэрхэн тооцож тендерт оролцох нь тухайн компаний хэрэг бөгөөд бид чанарыг л шаардах юм.

Дээрх мэт олон олон шинэ гэхэд хэцүү зүгээр л нийгмийн шаардлагууд маань хэрэгжээд явж байгааг хараад миний бие тун сэтгэл хангалуун байгаа. Иргэдийнхээ, мэргэдийнхээ үгийг сонсдог чихтэй төр манайд шинээр төрж байна. Анхаарал тавьсан та бүхэндээ баярлалаа.

 

New employee

Hello dear friends.
Hope you are doing well. Recently I joined to international freight forwarding company located in Ulaanbaatar.
I have a few things want to share with you gyus. First of all, sorry about my bad english. This is my first post in english.
This year I graduted my university. I had study in Soyol Erdem for 3 years and last 4th year of my university I studied in Japan. There was so cool.
2 months ago I came back to Mongolia. There is so many changes. Prices have changed a lot, especially rate of MGL tugrug against US dollar.
I have a lot friends who studying foreign languages. In my case I can speak little bit of Russian, Japanese. I thouhgt I can speak english as well. But in reality I couldn't. I can't write in english and can't understand what others saying.
As you know Mongolia is developing country. In this time Mongolia needs lots of well graduated youth. Mongolian government is trying to expand good relationships between neighboring countries and 3rd party countries as well. Private sectors are doing their best, too. One thing I want to say is do your foreign language subject as hard as you can. English, Chinese, Russian, Portuguese, Japanese etc. Especially English. People all over the world are talking to each other in english. Writing, reading in english. Of course there is enough people in Mongolia who knows at least 2 foreign languages. But we have to do more. Good companies need good employees. Good employees have to know their work perfectly, and will be demanded perfect foreign language skill.
Yesterday, I received a direct call from international logistics network company. I just failed. I couldn't describe what I am thinking and what is my opinion.
So don't be like me. Do your english from now even its difficult. Try to do best whatever you are doing.

Цуурай

Өрөвдөлтөй ч гэмээр юм уу, юу ч гэмээр юм ямар ч байсан Японы телевизээр гарч байсан зүйлийн талаар хуваалцъя гэж бодлоо.

Зун үзчихээд тэмдэглээд орхичихож. Тэр нэвтрүүлэг дээр хэдэн залуучууд нийлээд ууланд авирч байна. Орой дээр нь ч гарлаа. Их өндөр байсан. Өндөр дээрээс бас л сайхан харагдаж байлаа. Япон бол угаасаа сайхан байгальтай орон. Ерөөсөө газар гэвэл ногоон эсвэл цемент дөө.

Нөгөө залуучууд маань уулын орой руу авирч, өөсдийн цуурайг сонсохоор гарсан нь тэр юм билээ л дээ. Хашгираад л байдаг хашгираад л байдаг даанч цуурай ердөө гараагүй. Тэгтэл нэг залуу нь iPhone -оо гаргаж ирээд цуурайтаж сонсогддог аппликейшн нээгээд бүгдээрээ орилж, утаснаасаа гарч буй хиймэл цуурайг сонсоод хөгжилдөж байх юм.

Цуурайтдаг газар байхгүй гэж хэлэх гээгүй юм. Цуурайтахаар газар өчнөөн байдаг гэдгийг нь хангалттай үзсэн учраас. Гэхдээ Монголын ориг тэр хадан дахь цуурайг яаж ч гүйцэх билээ дээ. Хамгийн гол нь тэр ухаалаг утсанд л байгаа юм. Өө хөөрхий, цуурайг хүртэл утсаараа гаргахаар гээд л хэсэг бодолд орсон доо. Та нар юу ч гэж боддог юм? Бүү мэдээ.